Kruszarnia betonu w Dąbrówce/Palędziu (1) – zagrożenia dla mieszkańców

Kilka dni temu poproszono mnie o opinię w sprawie planowanej budowy kruszarni betonu w rejonie ul. Nowej w Palędziu – administracyjnie na terenie Dąbrówki. Kruszarnia ta ma powstać w bliskim sąsiedztwie terenów mieszkaniowych obu miejscowości. De facto będzie to kruszarnia wraz z punktem skupu złomu – link. Początkowo nie chciałam podjąć tematu, ze względu na to, że większość mieszkańców aktywizuje się jedynie w przypadku, gdy potencjalne zagrożenie dotyczy ich osobiście. Nietrudno się domyślić, iż gdyby podobna inwestycja planowana była w Dopiewie, Konarzewie lub Więckowicach - nie wzbudziłaby większego zainteresowania wśród mieszkańców Palędzia i Dąbrówki, nie mówiąc już o czynnym zaangażowaniu. Ponieważ jednak temat może mieć drugie dno, o którym będzie w dalszej części, postanowiłam przyjrzeć się sprawie bliżej.

Zacząć należy od tego, że tak naprawdę kruszarnia betonu, to nic innego, jak zakład przeróbki odpadów. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z 9 grudnia 2014 r. w sprawie katalogu odpadów, elementy z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych oraz infrastruktury drogowej, zaklasyfikowane zostały jako odpady o kodzie nr 17 (str. 37 w/w Rozporządzenia) – link. Tak więc, mieszkańcom funduje się nie tyle kolejny zakład związany z aktywizacją gospodarczą (ciekawe ile osób będzie zatrudniał?) - ile kolejne składowisko odpadów.

Następna sprawa to oddziaływanie przedsięwzięcia na środowisko oraz tereny przyległe. Planowana inwestycja jest wymieniona w Rozporządzeniu Rady Ministrów z 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, jako „mogąca potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko” (§3 ust. 1 pkt 80 i 81) – link. Oznacza to, że przygotowanie przez inwestora raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko nie jest obligatoryjnie wymagane. Tak też stało się w tym przypadku. Powiatowy Inspektor Sanitarny, ani Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska - w swoich opiniach nie zażądali przygotowania raportu. Tak więc, w ich ocenie inwestycja nie będzie miała znaczącego wpływu na środowisko i otoczenie. Nie budziłoby to moich wątpliwości, gdyby inwestycja była realizowana np. w sąsiedztwie składowiska odpadów i oczyszczalni ścieków w Dopiewie przy ul. Trzcielińskiej. Jednak ma ona powstać w odległości ok. 140 m od istniejącej zabudowy mieszkaniowej. Czy taka odległość wystarczy, aby uniknąć uciążliwości i zagrożeń dla mieszkańców? – bardzo wątpliwe.

W decyzjach administracyjnych, podobnie jak w planach zagospodarowania przestrzennego, zazwyczaj stosuje się formułkę, iż „uciążliwości związane z prowadzoną działalnością nie mogą wykraczać poza granice nieruchomości”. Czy wyegzekwowanie tego wymogu w przypadku kruszarni jest możliwe? – absolutnie nie. I nie dotyczy to tylko hałasu (można to np. sprawdzić, obserwując pracę kruszarni w Dąbrowie przy drodze wojewódzkiej). Równie uciążliwe, a dla zdrowia bardziej niebezpieczne, będzie powstawanie i rozwiewanie pyłu, powstającego przy kruszeniu betonu. Należy przy tym zauważyć, że materiał dostarczany do przeróbki nie zawsze jest prawidłowo segregowany. W trakcie rozbiórki oddziela się zazwyczaj elementy drewniane i stalowe. Wiele rozbieranych obiektów zawiera azbest, którego użycia w Polsce zakazano dopiero w 1997 r. (mimo, iż jego szkodliwość wykazana została już w 1910 r.). Nie wydaje się możliwe, aby w/w uciążliwości i zagrożenia można było ograniczyć wyłącznie do obszaru nieruchomości – inwestor musiałby zbudować dźwiękoszczelną halę, wyposażoną w specjalistyczne urządzenia wentylacyjne. W tej sytuacji uciążliwości związane z dowozem gruzu do zakładu przez samochody ciężarowe będą symboliczne. Tak więc, należy się tylko dziwić, że organy opiniujące (Sanepid i Dyrektor Ochrony Środowiska w Poznaniu) nie stwierdziły zagrożenia dla mieszkańców.

Jak wynika z przepisów ustawy o udostępnieniu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa…, decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach jest etapem wstępnym do uzyskania stosownych pozwoleń (art. 72 w/w ustawy) - link. Z informacji uzyskanych w UG Dopiewo nie wynika, czy inwestor będzie starał się o uzyskanie dodatkowych zezwoleń, tzn. czy będzie występował o wydanie decyzji o warunkach zabudowy, czy też tylko ograniczy się do zgłoszenia inwestycji w Starostwie Powiatowym. Na działce objętej wnioskiem, planowane jest ustawienie kontenera socjalnego dla pracowników i nie przewiduje się budowy trwałych obiektów kubaturowych. A taka inwestycja nie wymaga uzyskania pozwolenia na budowę. Być może, co równie wynika z w/w ustawy o udostępnieniu informacji o środowisku…, wystąpi o uzyskanie zezwolenia na przetwarzanie odpadów.

Tak więc, procedura związana z wydaniem decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, może okazać się jedyną możliwością wyrażenia sprzeciwu mieszkańców wobec planowanej inwestycji. W przypadku wniosku o ustalenie warunków zabudowy w drodze decyzji administracyjnej (teren nie jest objęty planem zagospodarowania przestrzennego), o inwestycji powiadomieni zostaną jedynie właściciele nieruchomości bezpośrednio graniczących z działkami nr ewid. 161/1 i 161/3. W większości są to nieruchomości przeznaczone pod działalność gospodarczą lub niezagospodarowane. Inwestor może więc różnymi metodami przekonać ich właścicieli, aby nie sprzeciwiali się realizacji zamierzenia.

A teraz na temat ewentualnego drugiego dna. Są to informacje nieoficjalne, więc podaję je jako nie do końca wiarygodne. Wynika z nich, że inwestorem może być tzw. spółka-córka firmy COLAS. Aby uciszyć ewentualne protesty, firma wyraziła zgodę na pokrycie kosztów niektórych zadań komunalnych, konkretnie dotyczy to przebudowy ul. Kolejowej w Dąbrówce. Jeżeli jest to informacja prawdziwa, to głównym celem jest rozbicie solidarności mieszkańców – komfortem warunków życia lokalnej społeczności raczej nikt z decydentów nie przejmuje się. Zabudowa mieszkaniowa tzw. Osiedla Księżnej Dąbrówki zlokalizowana jest w odległości min. 300 m (budynki przy ul. Berłowej), a więc dwa razy większej niż budynki mieszkalne w Palędziu. Inwestor liczy więc na to, że obietnicą budowy drogi uda mu się przeciągnąć na swoją stronę część mieszkańców Dąbrówki. Z dotychczasowych doświadczeń wynika (kłótliwość i brak porozumienia między nowymi mieszkańcami Dąbrówki), że taktyka ta ma duże szanse powodzenia. Pamiętać jednak należy, że przedszkole Mali Odkrywcy przy ul. Herbowej, do którego uczęszczają również dzieci z Dąbrówki, znajduje się w odległości 200 m od planowanej kruszarni. Może zadaniem dzieci będzie odkrywanie chorób układu oddechowego? Pytanie, czy rodzice zgodzą się na przebywanie swoich pociech w szkodliwym i niebezpiecznym otoczeniu? - jest czysto retoryczne.

Jeżeli jednak plan inwestora wypali, z ręką w nocniku pozostaną przede wszystkim mieszkańcy Palędzia. Z ul. Kolejowej raczej nie korzystają, w zamian w bezpośrednim sąsiedztwie będą mieć uciążliwy zakład. Już w chwili obecnej w promieniu 300 m zlokalizowanych jest kilkadziesiąt budynków mieszkalnych oraz drugie tyle działek budowlanych. Trzeba się liczyć z tym, że uruchomienie zakładu wpłynie na obniżenie wartości nieruchomości – ich właściciele będą mieć pełne prawo do odszkodowania od Gminy. Czy dla doraźnych interesów warto podejmować takie ryzyko?

Na koniec mała dygresja, dotycząca jednego z komentatorów forum Moje Dopiewo. Autor o nicku „wyborca” dziwi się protestom, równocześnie ciesząc się z pozyskania kolejnego inwestora - link. Otóż, jeżeli jest zwolennikiem ściągania inwestorów za wszelką cenę, to sugeruję, aby zaproponował lokalizację kruszarni pomiędzy ul. Jarzębinową i Poznańską w Skórzewie. Teren powinien być odpowiedni – powierzchnia działek o 1000 m2 większa, dogodny dojazd drogą powiatową, wszystkie media zapewnione. A drobne uciążliwości związane z prowadzoną działalnością nie powinny stanowić problemu.

Podsumowując postuluję, aby mieszkańcy solidarnie sprzeciwili się lokalizacji kruszarni. Będzie to z pożytkiem nie tylko dla nich, ale i dla całej Gminy. Są w gminie Dopiewo tereny, na których można takie inwestycje realizować – składowisko odpadów wraz z oczyszczalnią ścieków w Dopiewie, tereny przyległe do oczyszczalni ścieków w Dąbrówce czy też tereny po północnej stronie drogi wojewódzkiej w Dąbrowie. Każda inna lokalizacja będzie miała wpływ czy to na warunki życia i zdrowia mieszkańców, czy też jakość gruntów użytkowanych rolniczo. Ponadto warto zadać pytanie, kto na lokalizacji kruszarni w Palędziu/Dąbrówce doraźnie skorzysta? A wydanie przez wójta Adriana Napierałę decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zezwalających na realizację kruszarni - być może jest swoistym podziękowaniem za poparcie w wyborach samorządowych w 2014 r?

P.S. Uważam, że mieszkańcy Dąbrówki i Palędzia powinni zainteresować tematem media ponadlokalne, jak Radio Merkury, Głos Wielkopolski, Gazetę Wyborczą czy Telewizję Regionalną (Teleskop i WTK). Wójt gminy Dopiewo w takiej sytuacji będzie bardziej skłonny do wysłuchania głosu społeczeństwa.
Ciąg dalszy tematu kruszarni dostępny jest tu -  link

Obserwatorka I (Pierwsza)