Przestrzeń publiczna w gminie Dopiewo (2) – grupa inicjatywna z Dąbrówki

Trzeba z uznaniem zauważyć, że z trudem i oporami, ale pojawiają się w gminie Dopiewo pierwsze jaskółki aktywności społecznej. Przykładem może być spotkanie, jakie miało miejsce 21 maja br. w Dąbrówce - link. Nakreślono pierwsze cele, ale myślę, że program musi być stopniowo rozwijany. Nie mam zamiaru narzucać nikomu swojej opinii, chcę jedynie przedstawić mój punkt widzenia.

Bardzo dobrym pomysłem jest powołanie stowarzyszenia w Dąbrówce.

Będzie ono miało większą siłę przebicia i większe uprawnienia niż jednostki. Uważam, że stowarzyszenie to powinno nakreślić sobie kilka głównych celów:

1.      opracowanie kompleksowej koncepcji przestrzeni publicznej dla całej Gminy,

2.      współpraca z gminami ościennymi w celu tworzenia wspólnych przestrzeni,

3.      wyznaczenie przestrzeni publicznych w każdej miejscowości

4.      aktywizacja jak największej liczby mieszkańców, szczególnie osób młodych oraz mieszkańców posiadających odpowiednią wiedzę i doświadczenie (architektów, urbanistów), do podejmowania wspólnych działań

5.      narzucenie władzom Gminy, aby decyzje mające wpływ na życie lokalnej społeczności, podejmowane były po szerokich konsultacjach i rozeznaniu rzeczywistych potrzeb.

Ad. 1. Tu działania należałoby rozpocząć od zmiany najważniejszych dokumentów, będących podstawą planowania, tj. Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Dopiewo oraz Strategii Rozwoju Gminy Dopiewo. Szczególnie ważne jest Studium Gminy, ponieważ stanowi podstawę przy opracowywaniu planów zagospodarowania przestrzennego. A w moim, i nie tylko moim przekonaniu, aktualne Studium jest wypadkową prywatnych grup interesów. Główny nacisk położono na rozwój budownictwa mieszkaniowego oraz aktywizacji gospodarczej. Nie uwzględniono takich czynników, jak: ochrona cennych przyrodniczo terenów czy gruntów o największej przydatności dla rolnictwa.

Największe walory przyrodnicze i krajobrazowe, a tym samym najlepsze pod względem turystyki i wypoczynku, posiada zachodnia część Gminy. Dotyczy to przede wszystkim terenów wzdłuż jez. Niepruszewskiego w Więckowicach i Zborowie oraz Wielkopolskiego Parku Narodowego w Trzcielinie i Lisówkach. Obszar ten powinien w maksymalnym stopniu pozostać w nienaruszonym stanie, a inwestycje winny zostać ograniczone do związanych ze sportem, turystyką i rekreacją. A co mamy w Studium? Gdyby teren w Lisówkach został zagospodarowany zgodnie z założeniami Studium, jego powierzchnia (ok. 150 ha) byłaby prawie 3-krotnie większa niż łączna powierzchnia osiedli Linei i Nickla w Dąbrówce (ok. 58 ha). Jaki wpływ miałoby takie osiedle na środowisko, szczególnie otoczenie źródełka w Żarnowcu oraz jez. Tomickiego w gminie Stęszew? - trudno oszacować. Pomijam tu koszty związane z realizacją infrastruktury komunalnej. Niestety 22 ha w otulinie Parku już są objęte planem zagospodarowania, z przeznaczeniem pod budownictwo mieszkaniowe.

Równie niebezpieczne są założenia sposobu zagospodarowania terenów wzdłuż jez. Niepruszewskiego. Część terenów na południe od Zborowa praktycznie została stracona już 15 lat temu – stopniowo powstają tam całe kompleksy mieszkaniowe, zamiast pierwotnej zabudowy zagrodowej. Pod budownictwo mieszkaniowe przeznaczono również znaczny obszar na północ od Zborowa, wzdłuż ul. Zbożowej. Jaki wpływ miałoby zagospodarowanie tego terenu na przylegający do jez. Niepruszewskiego Obszar Chronionego Krajobrazu? – wystarczy przejść się po lasach przylegających bezpośrednio do Dąbrówki.

Do tego dodać należy, o czym już kilkakrotnie była mowa na tym blogu, tajemnicze podziały geodezyjne w obrębie lądowiska w Zborowie – część terenu w Studium Gminy przewidziana jest pod zabudowę mieszkaniową.

Równie dziwnymi kryteriami kierowały się władze Gminy przy wyznaczaniu terenów budowlanych w Trzcielinie i Joance. Niewiele ma to wspólnego z tworzeniem ładu przestrzennego, więcej z realizacją oczekiwań właścicieli nieruchomości.

W Studium Gminy wyznaczono tereny przeznaczone na usługi sportu i rekreacji, ale w moim przekonaniu, ich lokalizacja jest całkowicie przypadkowa i nie ma nic wspólnego z rzeczywistymi potrzebami. Prawie połowę wsi Podłozin (ponad 100 ha) przeznaczono na tego typu działalność. Można by tam zbudować stadion narodowy, lodowisko, kompleks basenów i jeszcze zostałoby trochę miejsca np. na skocznię narciarską. Tylko kto by z tego korzystał? Z Dąbrówki do Podłozin jest ok. 10 km, ze Skórzewa 14 km. To samo dotyczy terenu przy ul. Bukowskiej w Dopiewie, za wiaduktem pod autostradą. Nie bardzo wiedziano co tam umieścić (zlokalizowane są tu 3 firmy i 3 budynki mieszkalne), więc wciśnięto usługi sportu.

Podsumowując ten wątek uważam, że należy rozpocząć od spraw podstawowych – nakreślenia na nowo głównych kierunków rozwoju przestrzennego Gminy. Szczególny nacisk należy położyć na ochronę terenów najcenniejszych oraz wyznaczenie terenów publicznych w takich miejscach, gdzie będą sensownie zagospodarowane.

Ad 2. Gmina Dopiewo powinna nawiązać ściślejszą współpracę z gminami ościennymi, szczególnie Bukiem i Stęszewem. To na granicy tych 3 gmin znajdują się najcenniejsze tereny. Niestety dotychczasowa współpraca nie wygląda najlepiej. Źródełko Żarnowiec znajduje się na terenie gminy Stęszew. Władze gminy Dopiewo, zazdroszcząc tak atrakcyjnego miejsca, postanowiły na swoim terenie stworzyć konkurencyjny obiekt. Niestety pomysł nie wypalił – większość turystów i osób wypoczywających omija wiatę biesiadną, zbudowaną na terenie gminy Dopiewo i udaje się w bezpośrednie sąsiedztwo źródełka. Co ciekawe, gmina Dopiewo najpierw postawiła wiatę, a potem zwróciła się do gmin sąsiednich o partycypację w kosztach.

Ad 3. Kolejną sprawą jest zabezpieczenie terenów tzw. „przestrzeni publicznej” w poszczególnych miejscowościach. Należy rozważyć, czy tworzyć jeden większy kompleks w każdej miejscowości, czy kilka mniejszych. W miejscowości małej i zwartej, jak Dąbrówka może to być jeden kompleks. W Skórzewie, gdzie odległości są duże, a osiedla oddalone od siebie, sensowniejsze byłoby stworzenie kilku mniejszych obszarów.

W Dąbrówce na stworzenie przestrzeni publicznej jest już ostatni dzwonek. Po uchwaleniu planu dla Nicka przy ul. Komornickiej, jedyną wolną przestrzenią pozostanie teren wzdłuż ul. Kolejowej. Władze Gminy planują tam co prawda budowę drogi oraz parking buforowy, ale myślę, że na stworzenie przestrzeni publicznej wystarczy miejsca. Trzeba tylko wymusić współudział w zagospodarowaniu terenu. Ze względu na położenie, przestrzeń publiczna przy ul. Kolejowej służyłaby również mieszkańcom Palędzia.

W przypadku Skórzewa również należy dopilnować, aby stworzyć przestrzeń publiczną w rejonie ul. Ks. Kozierowskiego. Obok tzw. osiedla Przyjaznego powstają kolejne, jak os. Grafitowe. Niewykluczone, że Gmina zostanie zmuszona do budowy nowej szkoły w tym rejonie. Można by zabezpieczyć większy teren, aby w sąsiedztwie szkoły utworzyć przestrzeń publiczną dla mieszkańców okolicznych osiedli.

W Dopiewie teren przestrzeni publicznej został wyznaczony planem zagospodarowania przestrzennego przy ul. Łąkowej. W chwili obecnej plan z 2006 r. jest zmieniany i nie wiadomo, ile z ówczesnej przestrzeni publicznej pozostanie. Brakuje za to terenów publicznych w północnej, najszybciej rozwijającej się części Dopiewa – rejon ul. Ks. A. Majcherka, Więckowskiej i Młyńskiej.

Konarzewo posiada obecnie chyba najwięcej terenów, które potencjalnie mogą być wykorzystane na przestrzeń publiczną, ale jak na razie są słabo wykorzystane. Pierwszy to teren nad stawem przy skrzyżowaniu ul. Szkolnej i Kościelnej. Słabo wyposażony (kilka ławek, huśtawka), odkryty (brak drzew), sąsiedztwo ruchliwych dróg – wszystko to sprawia, że jest mało atrakcyjny. Drugi w sąsiedztwie boiska KS Orkan, może stać się atrakcyjny po powstaniu boiska wielofunkcyjnego. Trzeci, w sąsiedztwie CRK, jest własnością wspólnoty mieszkaniowej i niestety jest dość zaniedbany. Ostatni, to duża nieruchomość o pow. 8,5 ha przy ul. Kościelnej. Na razie niewielka część wykorzystana jest pod przedszkole.

Problem z wyznaczeniem przestrzeni publicznej będzie w północnej części Dopiewca. Tu w zasadzie wszystko zależy od dobrej woli dewelopera. Teren wokół boiska przy ul. Leśnej będzie miał szanse na właściwe wykorzystanie, jedynie w przypadku powstania dodatkowego wiaduktu lub kładki łączącej ul. Leśną i Jesionową.

Ad 4. Najtrudniejszym zadaniem, które stoi przed grupą inicjatywną, to zaktywizowanie jak największej części społeczeństwa. Dotychczasowe doświadczenia wskazują, że mieszkańcy potrafią się zorganizować tylko w przypadkach bezpośredniego zagrożenia ich żywotnych interesów lub jednorazowych imprez (festyn szkolny). Jeżeli chodzi o sprawy ogólne i długofalowe, to zainteresowania praktycznie brak (lokalizacja komisariatu Policji). Niestety, nie potrafię podać uniwersalnej recepty – pozostaje mozolne budzenie świadomości społecznej, że Gmina jest naszym wspólnym dobrem i od nas zależą warunki życia.

Ad 5. Ten punkt wiąże się z wcześniejszym. Jak największa grupa mieszkańców musi nieustannie patrzeć władzom na ręce. Wbrew dość powszechnym opiniom, nawet jednostki mają możliwość wpływania na decyzje włodarzy. Przykładem mogą być: sprawa wpuszczenia motorówek na jez. Niepruszewskie (na razie oddalona przez Radę Powiatu), czy ponowne rozpatrywanie przez Radę Gminy protestu wyborczego, dotyczącego wyborów sołeckich w Dopiewie. Tematów takich, na które miały wpływ również moje opinie, jest znacznie więcej. Kiedyś pokuszę się o przygotowanie zestawienia spraw, które po ich nagłośnieniu, zakończyły się inaczej, niż to planowali nasi włodarze.

Aby tematyka przestrzeni publicznej była pełna, pozostaje kwestia ciągów komunikacyjnych (chodników, ścieżek rowerowych i pieszo-rowerowych) łączących całą Gminę, wykorzystanie wód powierzchniowych, rewitalizacja obiektów publicznych. Tematami tymi zajmę się przy innej okazji.

Obserwatorka I (Pierwsza)