Przestrzeń publiczna w gminie Dopiewo (4) – główne trendy

Dziś kolejna część moich rozważań na temat tworzenia przestrzeni publicznej. Jak się okazuje inicjatywa, która się zrodziła w Dąbrówce, zaczyna przeradzać się w konkretne działania. Z jednej strony budzi to nadzieję, że jednak mieszkańcy potrafią się organizować. Z drugiej świadczy o tym, że w dalszym ciągu władze, mimo iż demokratycznie wybrane, trwają w oderwaniu od realnych potrzeb, a inicjatywę społeczną częściej traktują jako zagrożenie niż szansę. Co prawda w spotkaniu, które miało miejsce 21 maja br. w Dąbrówce, wzięła udział radna Marta Jamont, ale nie bardzo wierzę, aby potrafiła i chciała wnieść coś konstruktywnego do dyskusji. Przypuszczam, że raczej pełniła funkcję dyskretnego nadzoru. Pewne nawyki z poprzedniej epoki dalej funkcjonują w przestrzeni publicznej III RP. A dotychczasowe wrażenia z posiedzeń Rady wskazują, że Radna nie dysponuje wiedzą w tym zakresie, ani nie przejawia większego zaangażowania. Natomiast wójt Adrian Napierał, mimo iż widoczny na wielu uroczystościach i spotkaniach, jak na razie nie skorzystał z możliwości udziału w zebraniach dotyczących przestrzeni publicznej.

Z relacji ze spotkania z 21 maja br., przedstawionej przez Agnieszkę Wilczyńską, można wyciągnąć wniosek, że wśród uczestników pojawiły się dwa trendy.

Część mieszkańców nastawiona jest na szybką realizację konkretnych pomysłów, jak stworzenie warsztatów i kółek, skupiających osoby o podobnych zainteresowaniach. Oczywiście, pewne pomysły można realizować niemal od razu, zwłaszcza jeśli nie wymagają nakładów finansowych. Pozwoli to na szybszą integrację i aktywizację coraz większej grupy mieszkańców. Moim zdaniem, działania takie będą jednak mieć ograniczony zasięg – włączać się do nich będą głównie mieszkańcy danej miejscowości. Takim przykładem prawdopodobnie będzie lokalizacja kontenerów przy Aurorze w Dąbrówce, zaproponowana przez przedstawicieli Linei.

Oprócz inicjatyw stricte lokalnych, potrzebna jest również szersza wizja, obejmująca całą Gminę. Część osób, uczestniczących w spotkaniach, widzi taką potrzebę. Uważam, że powinni oni stworzyć wspólną wizję dla całej Gminy, tak aby nie powstały zamknięte enklawy, z których korzystają jedynie mieszkańcy danej miejscowości.

Na terenie gminy Dopiewo jest wiele miejsc, które przy niewielkim nakładzie sił i środków, mogą stać się atrakcyjne. Zaliczyć do nich można np. liczne parki podworskie. W Gminie takie obiekty znajdują się w: Skórzewie, Dąbrówce, Więckowicach, Dopiewie, Trzcielinie i Konarzewie. Tylko park w Skórzewie został uporządkowany i zagospodarowany z myślą o mieszkańcach. Pozostałe parki, mimo iż jeszcze 25 lat temu były dobrze utrzymane, obecnie przedstawiają obraz nędzy i rozpaczy.

Ktoś może powiedzieć, że większość parków podworskich jest własnością prywatną i dlatego nic nie można zrobić. Park w Skórzewie stanowi własność Agrofirmy, a mimo to został udostępniony mieszkańcom, natomiast Gmina jest tylko użytkownikiem terenu.

Nic nie stoi na przeszkodzie, aby władze Gminy wystąpiły do właścicieli parków o udostępnienie, choćby części terenu dla stworzenia miejsc wypoczynku i rekreacji. Park w Więckowicach obejmuje obszar ok. 9 ha, w Konarzewie podobnie. Wystarczy wydzielenie części terenu i skromne wyposażenie w ławki, huśtawki czy piaskownice. W parkach tych zazwyczaj rosną stare i cenne gatunki drzew, które w oczywisty sposób uatrakcyjniają pobyt w takich miejscach. Gołe, pozbawione roślinności place nie cieszą się zainteresowaniem mieszkańców. Przykładem może być teren nad stawem pomiędzy ul. Szkolną i Kościelną w Konarzewie. Pomimo zainstalowanych tam urządzeń, zazwyczaj stoi pusty - otwarta przestrzeń, brak miejsc zacienionych oraz hałas z przyległych dróg nie zachęcają do wypoczynku.

Aby zachęcić do korzystania z takich terenów mieszkańców innych miejscowości, należy stworzyć sieć ścieżek pieszo-rowerowych, o których mówiłam w poprzednim poście – link. Pozwoli to na organizację np. rajdów rowerowych z postojami w kolejnych miejscowościach. Powstałe miejsca wypoczynku i rekreacji pełniłyby 2 funkcje:

- miejsce codziennego wypoczynku dla mieszkańców danej miejscowości

- punkt etapowy dla zwolenników aktywnego wypoczynku.

W tej chwili takim miejscem pełniącym w/w funkcje jest plaża w Zborowie. Spotkać na niej można np. osoby przyjeżdżające na piknik, jak i rowerzystów oraz piechurów, dla których plaża jest jednym z etapów podróży.

Kolejnym elementem, na który należy zwrócić uwagę, a który w przypadku istnienia stowarzyszenia ekologicznego jest łatwiejszy do kontroli, to ochrona środowiska. Liczne przykłady świadczą, że sprzeciw społeczny może być skuteczny. Unikatowa przyrodniczo dolina Rospudy została uratowana, mimo iż obwodnica Augustowa w końcu powstała.

Jest jednak wiele przykładów, również na terenie naszej Gminy, świadczących o tym, że władze oraz inwestorzy idą po najmniejszej linii oporu, niszcząc cenne przyrodniczo tereny. Również duża część mieszkańców nie posiada wystarczającej świadomości ekologicznej. Przykładem może być systematyczna likwidacja drzew przydrożnych (szczególnie wierzb) i zaorywanie poboczy. Przy okazji budowy słynnego zygzaku w Gołuskach wielu mieszkańców wyśmiewało argumentację, która była podstawą odmowy na wycinkę wierzb. Taka postawa świadczy o ignorancji dużej części społeczeństwa. Przedmiotowe podchodzenie do zasobów przyrodniczych, prowadzi do zubażania środowiska i wymierania wielu cennych gatunków. Na całym świecie, również w Polsce, zmniejsza się liczba pszczół – myślę, że radny Ryszard Pawelec może na ten temat powiedzieć coś więcej.

Często likwiduje się drzewa i krzewy wzdłuż cieków wodnych, chociaż stanowią one ciągi ekologiczne. Drożność rowów można utrzymać i bez wycinania wszystkiego, co wzdłuż nich rośnie, wymaga to jednak trochę więcej pracy.

Istotnym problemem jest zdobycie środków na realizację pomysłów. W tym przypadku nie można oglądać się wyłącznie na Gminę, jak na razie ważniejszych potrzeb jest bez liku. Byli już zresztą w poprzedniej kadencji pomysłodawcy, którzy chcieli budować boiska za 9 mln złotych lub centra rekreacji i wypoczynku w większości sołectw po 2-3 mln złotych każde.

W kwestii pozyskiwania funduszy unijnych uważam, że również należy zachować ostrożność. Dostępność środków nie zawsze przekłada się na jakość i zasadność inwestycji. Przykładem może być wiata wraz z przyległym terenem w Żarnowcu. W zasadzie wykorzystywana jest 1 raz w roku w czasie Biesiady Wianki.

Myślę, że jednym ze sposobów na zdobycie środków jest szukanie sponsorów. Jak się okazuje, w Dąbrówce zawsze można liczyć na Lineę, która już zadeklarowała chęć współpracy. Innych chętnych na razie nie widać, ale myślę, że można ich znaleźć. Do akcji powinien włączyć się Lepiko Deweloper, budujący os. Grafitowe w Skórzewie. Jeżeli ma zamiar ściągnąć do Gminy kolejne setki lub tysiące mieszkańców, to powinien włączy się do tworzenia dla nich odpowiednich warunków do życia. Gorzej sytuacja wygląda w przypadku firmy Nickel. Tu, w przypadku procedowanego planu zagospodarowania przestrzennego przy ul. Komornickiej w Dąbrówce, Rada Gminy rzeczywiście chce ograniczyć liczbę mieszkańców poprzez zmniejszenie ilości kondygnacji budynków, rezygnację z zabudowy szeregowej oraz zwiększenie powierzchni terenów zielonych. W tej sytuacji trudno będzie liczyć na współfinansowanie projektów, związanych z zagospodarowaniem przestrzeni publicznej przez dewelopera.

Trudniejsza sprawa będzie również w przypadku właścicieli firm, zajmujących się działalnością gospodarczą.. Nie dość, że jest ich mało, to nie są skłonne do finansowania inwestycji publicznych. Kilka lat temu Nordenia w Dopiewie była strategicznym sponsorem klubu piłkarskiego. Obecne Mondi już nie jest tak skore do wykładania pieniędzy. Niektórzy przedsiębiorcy, jak słynny Filantrop ze Zborowa, zainteresowani są tylko realizacją swoich potrzeb i to nawet kosztem społeczeństwa.

Podsumowując ten wątek uważam, że należy opracować i stopniowo wdrażać program tworzenia przestrzeni publicznej dla całej Gminy i wszystkich mieszkańców. Dobrze byłoby, aby każda miejscowość posiadała jakieś unikatowe atrakcje, przyciągające mieszkańców innych sołectw a nawet gmin sąsiednich. Stworzenie kółek szachowych we wszystkich sołectwach nie jest najlepszym rozwiązaniem.

P.S. Jak na zamówienie, na dzisiejszej Komisji Wspólnej RG omawiano projekt strategii rozwoju turystyki i rekreacji gmin Mikroregionu WPN. Stowarzyszenie Mikroregion WPN obejmuje 7 gmin, na terenie których zlokalizowany jest Wielkopolski Park Narodowy. Jednym z priorytetów strategii jest stworzenie wspólnej dla Mikroregionu sieci ścieżek rowerowych i tras pieszych. Tak więc, gminną sieć ścieżek pieszych i rowerowych można będzie włączyć w sieć, obejmującą teren położony na południe od Poznania. Myślę, że znalazłoby się tu pole do działania dla powstającego w Dąbrówce Stowarzyszenia. Ponoć dokumentacja, złożona z 3 części, liczy ok. 800 stron i na razie nie jest publicznie dostępna.

Obserwatorka I (Pierwsza)